Net als in de natuur bestaat er ook bij mensen en organisaties de natuurlijke neiging om te groeien en te leren. Als deze groei de ruimte krijgt en gevoed wordt, ontstaat er zoiets als een lerende organisatie: een organisatie die zich voortdurend aanpast aan de veranderende omstandigheden. Verandering is de enige constante en daarom moeten we sociale systemen ontwikkelen die zich kunnen aanpassen en kunnen leren, aldus Donald Alan Schön. Volgens deze Amerikaanse filosoof moeten we veranderingen leren begrijpen, leiden, beïnvloeden en managen. We moeten vooral instituties uitvinden en ontwikkelen die ‘lerende systemen’ zijn, dat wil zeggen: systemen die in staat zijn hun eigen continue verandering te bewerkstelligen.
Het lerend vermogen is voor organisaties een voorwaarde voor bedrijfseconomisch succes. Het draagt niet alleen bij aan de groei ervan, het voortbestaan hangt er zelfs van af. Slechts weinig organisaties slagen er werkelijk in een lerende omgeving te creëren. Bestaande organisatiestructuren en culturen staan dit in de weg. Weerstand tegen verandering en angst om te falen zijn struikel-blokken hierin. Jochem Westerhof noemt het leerklimaat in de meeste organisaties ronduit bedroevend. Organisaties frustreren vaak het leren, of op zijn minst negeren, in plaats van stimuleren. Leren gaat niet vanzelf. Ook niet bij een heel gemotiveerde medewerker. De omgeving is van essentieel belang.
Een hoeksteen van de lerende organisatie zijn managers met een groeimindset, die geloven dat je talenten kunt ontwikkelen en die fouten zien als kansen om te leren. Fouten maken mag én moet. Remko van der Drift noemt dit ‘foutenmakenmoed’: de moed een andere mindset aan te nemen, gericht op leren en ontwikkelen. Moed om nieuwe en onbekende ervaringen op te zoeken, moed om fouten toe te geven, moed om flaters te herstellen. Moed om een omgeving te creëren waarin het veilig is om te mislukken. Om het volledig potentieel van medewerkers en organisatie te benutten.
“Foutenmakenmoed is de moed een andere mindset aan te nemen, gericht op leren en ontwikkelen”
Als manager heb je niet of slechts beperkt de controle over wat er geleerd wordt of hoe mensen zich gedragen. Je kunt wel de omstandigheden creëren waardoor mensen informatie uitwisselen, met elkaar in gesprek gaan, nieuwe inzichten opdoen en leren. Maak leerpotentieel tot een selectie- en beoordelingscriterium. Leer van experts door leersessies te organiseren. Zorg voor een veilige leeromgeving door in je gedrag, beslissingen en uitspraken veiligheid te bieden. Dan ontstaat er een open dialoog waarin mensen écht van en met elkaar kunnen leren.
Continu leren, verbeteren en aanpassen is ook de essentie van Lean. Lean is een reis, een eindeloze zoektocht naar beter. Iedere organisatie heeft haar eigen Lean reis met avontuur en uitdagingen te bedwingen. Er zijn geen kant-en-klare oplossingen. Het is een leerweg om eigen oplossingen te ontwikkelen en gaandeweg de uitdagingen op de onbekende weg voorwaarts het hoofd te bieden. Laten we ons verwonderen, leren begrijpen, ontdekken en samen op reis gaan om zo dichterbij de ideale situatie te komen, True North!